निऱ्हळ (निलंगा) डोंगर

निऱ्हळ (निलंगा) डोंगर

निलंगा गड हे दळवट पंचक्रोशीतील दरेगाव (हा.) ता. कळवण येथे आहे. कळवण तालुका परिसरातील राजागड येथे राजमावली देव कंसरा स्थायिक झाली असे मानले जाते. रायकनड निऱ्हळ डोंगर येथे नीळप (निलंगादेवी) हिने तिचा पती टाफरा याला पकडले. टाफरा हा मांडव, शेंदवड गड, इत्यादी गड खोदत खोदत धुळे, नंदुरबार भागातून कळवण भागात रायकनड येथे आला. त्याला शोधत शोधत निळप या डोंगरावर आली व तेथे तिला टाफरा सापडला. म्हणून या डोंगराला निऱ्हळ (निलंगा) देवीचे डोंगर म्हणतात. हा संपूर्ण परिसर आदिवासीबहूल भाग आहे. या डोंगराच्या सभोवती बरेच गावे आहेत, पूर्वेला कोसुर्डे, कनाशी, पश्चिमेला साजोळे, बोरगांव, हतगड, दक्षिण बाजूस लिंगामे, आमदर, वडाळे, देवळीकऱ्हाड, तसेच उत्तरेस दळवट, दरेगाव, ततानी, जिरवाडे, इत्यादी. हा डोंगर चहुबाजूने झाडाझुडपाने वेढलेला आहे. सर्वांत जास्त जंगल हे ततानी, दरेगाव आणि कोसुर्डे गावाच्या बाजूने आहे. यात साग, सादडा, बेहडा, मोहू, जांभूळ, आवळा, इत्यादी प्रकारचे झाडे आहेत.  या जंगलात वाघ, रानडुक्कर, ससे, मुंगूस, इ. प्राणी आढळतात. अगदी  डोंगराच्या टोकावर एक देवीचे मंदिर आहे. तसेच एक पाण्याचा कुंड आहे यात वर्षभर पाणी भरलेले असतं. डोंगराच्या दक्षिण बाजूस एक मोठी गुहा आहे. यात गिधाड पक्षी राहतात. उत्तरेस एक छोटीशी गुहा आहे आणि त्यात खडकाला एक देवीची मूर्ती कोरलेली आहे.       

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nirhal (Nilanga) mountain

Nilanga Gad is located in Dalwat Panchkrushi, Daregaon (Ha.) Taluka Kalwan. The report is here believed that Rajmavali Dev Kansara settled at Rajagad in Kalwan taluka. Neelap (Nilangadevi) caught her husband Tafra at Nirhal Dongar in Raikand. Tafra came to Raikand from Kalwan area from Dhule, Nandurbar area while digging Mandav, Shendwad fort, etc. Searching for him, Nilap came to the hill and found Tafra there. Hence this mountain is called the mountain of Goddess Nirhal (Nilanga).

The whole area is a tribal area. There are many villages around this hill, Kosurde, Kanashi to the east, Sajole, Borgaon, Hatgad to the west, Lingame, Amdar, Wadale, Devlikarhad to the south, Dalwat, Daregaon, Tatani, Jirwade, etc. to the north. The hill is surrounded by bushes. Most of the forest is near Tatani, Daregaon and Kosurde villages. It has Teak, Saadda, Behda, Mohu, Purple, Avla, etc. In this forest, Tigers, Wild boars, Rabbits, Mongooses, etc. animals are found.

There is a temple of a goddess at the very top of the hill. There is also a water tank which is filled with water throughout the year. On the south side of the mountain is a large cave. It is home to vultures. To the north is a small cave with an idol of a goddess carved in the rock.