आपलं नांदुरा

महाराष्ट्रातील बुलढाणा जिल्ह्यात नांदुरा हे एक महत्त्वाचे शहर वसलेले आहे. १९३१ मध्ये ब्रिटीशांच्या काळात नांदुरा नगरपालिका स्थापन झाली. 

नांदुरा हे शहर दोन भागात विभागले आहे, नांदुरा बुद्रुक आणि नांदुरा खुर्द (लहान नांदुरा) यांना ज्ञानगंगा नदीने वेगळे केले आहे, हे गाव अधिकृतपणे नांदुराचाच भाग मानले जाते.

नांदुरा तालुका राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक 6 आणि मुंबई-हावडा रेल्वे मार्गावर आहे. हावडा-नागपूर-मुंबई मार्गावरील मध्य रेल्वेचे रेल्वे स्थानक देखील आहे.

नांदुरामध्ये हातमागांसह तेल गिरणी, डाळ गिरण्या आणि  प्रेसिंग उद्योग आहेत. नांदुरा कापूस उत्पादनात अग्रेसर आहे. 

नांदुरा 'खवा' (कंडेन्स्ड दुध) साठी प्रसिद्ध आहे. हे ठिकाण जवळच्या सर्व भागात दूध उत्पादनांचा पुरवठा करणारे आहे. तसेच खव्यासारखी दुधाची उत्पादने, त्याची गुणवत्ता आणि चव याकरिता प्रसिद्ध आहे आणि दररोज बऱ्याचशा जिल्ह्यांत नेली जातात.

नांदुरा मध्ये एक महत्त्वपूर्ण व्यापार केंद्र देखील कार्यरत आहे. तेथे गहू, ज्वारी, डाळी, कापूस, कांदा, मिरची, लिंबू आणि वांग्यासारख्या बर्‍याच भाज्यांचा व्यापार होतो.

नांदुरा शहरात पूर्वस्कूल ते पदव्युत्तर स्तरापर्यंत शैक्षणिक सुविधा आहेत.

नांदुरा शहरातील हनुमानाची १०५ फूट मूर्ती पर्यटकांचे मुख्य आकर्षण आहे. हे भारतातील सर्वोच्च हनुमान पुतळ्यांपैकी एक आहे. भगवान हनुमानाची मूर्ती पांढऱ्या संगमरवरी खडकाची असून योग्य ठिकाणी वेगवेगळ्या रंगांचा वापर केला जातो. भगवान हनुमानच्या डाव्या हातात गदा आहे आणि उजवा हात भाविकांना आशीर्वाद देत आहे. हि मूर्ती राष्ट्रीय महामार्ग क्र. ६ वर आहे. लिम्का बुक ऑफ रेकॉर्डमध्येही त्याचा उल्लेख आहे. 

तसेच अंबादेवीगड नावाचे ऐतिहासिक स्थळ सुद्धा नांदुरा येथे आहे.

-----------------------------------------------------------------

Our Nandura

Nandura is an important city located in Buldhana District of Maharashtra. Nandura Municipality was established in 1931 during the British rule.

The Town of Nandura is divided into two parts, Nandura Budruk and Nandura Khurd (Little Nandura) are separated by the river Dnyanganga, the village is officially considered to be part of Nandura.

Nandura Taluka is on National Highway No. 6 and Mumbai-Howrah railway line. There is also a railway station on the Howrah-Nagpur-Mumbai route.

Nandura has oil mills, pulse mills and pressing industries along with handlooms. Nandura is a leader in cotton production.

Nandura is famous for 'khawa' (Condensed milk). This place supplies milk products to all the nearby areas. It is also famous for its dairy products like Khawa, its quality and taste and is transported to many districts on a daily basis.

An important trade center is also functioning in Nandura. Many vegetables like Wheat, Sorghum, Pulses, Cotton, Onion, Chilli, Lemon and like Brinjal are traded there.

The city of Nandura has educational facilities from Pre-school to Post-graduate level.

The 105 feet idol of Hanuman in Nandura city is the main tourist attraction. It is one of the tallest Hanuman statues in India. The idol of Lord Hanuman is made of white marble and different colors are used in the right places. Lord Hanuman has a mace in his left hand and his right hand is blessing the devotees. This idol is on National Highway is at no. 6. It is also mentioned in the Limca Book of Records.

There is also a historical place called Ambadevigad at Nandura.

अंकाई-टंकाई किल्ला

'सुरगाणा' संस्थान

इ.स. १७०० सालापासूनचा इतिहास आढळतो. एकेकाळी 'सुरगाणा' हे एक संस्थान होते. या संस्थानाच्या सरहद्दीपासून ५ ते ६ कि. मी. अंतरावर भदर हे आणखी एक छोटे संस्थान होते. तेही सुरगाणा संस्थानच्या अधिपत्याखाली होते. 

धार संस्थानच्या परमार घराण्यातील राजे श्रीमंत रविराव, शंकरराव, प्रतापराव, यशवंतराव आणि शेवटचे राजे श्रीमंत धैर्यशिलराव पवार हे सुरगाणा संस्थानचे राजे होऊन गेले आहेत, तर देशमुख घराण्यातील श्रीमंत माधवराव खंडेराव देशमुख, यशवंतराव देशमुख, आनंदराव देशमुख, आणि शेवटचे राजे नारायणराव देशमुख हे भदर संस्थानचे राजे होऊन गेले आहेत. 

सुरगाणा संस्थानचा 'मोतीबाग राजवाडा' अजूनही अस्तित्वात आहे. या राजवाड्याआधी दुसरा एक मोठा राजवाडा होता. मात्र फार पूर्वी तो जळून खाक झाल्याने हा मोतीबागेतील राजवाडा बांधण्यात आला होता. 

प्रतापराव देशमुख यांच्या दरबारात एकदा गायनाचा कार्यक्रम झाला. त्यावेळी एका गायकाने एक गाणे अतिशय सुरात गायले. गाणे ऐकून त्यावेळचे राजे प्रतापराव बेहद्द खुश झाले. छान सुरात गायलांस म्हणून गायकाचे कौतुक केले आणि “निंबारघोडी” ऐवजी “सुरगाणा” अशी संस्थानची नवी ओळख निर्माण केली. 

सुरगाणा तालुक्यातील सातमाळाच्या रांगांमध्ये "हतगड" किल्ला आहे. शिवाजी महाराजांनी सुरतेची लूट केल्यानंतर त्यांचा पहिला मुक्काम हा "हतगड " किल्ल्यावर होता ,अशी आख्यायिका आहे.

'पवार' घराणे हे राजपुत. राजस्थानातील माउंट अबू हे त्यांचं मुळ स्थान. सुरवातीला पारमार या नावाने ते ओळखले जायचे. या घराण्याचे राजे भोज, राजे विक्रमादित्य यांची कारकीर्द गाजलेली. महाराष्ट्रातील सुरगाणा संस्थानाचे ते राजे. त्यांनी कोणत्याही साम्राज्यासमोर हार मानली नाही म्हणुन त्यांना 'बंदे मुल्क' म्हटलं जायचं. 

सुरगाणा प्रांतांच्या भौगोलिक स्थितीमुळे शत्रुला लढाई अवघड जात असे. दोन्ही बाजुंनी डोंगर असल्याने सुरगाणा जिंकणे कठिण होते. इतकेच काय तर व्यापार किंवा इतर कारणासाठी गुजरात प्रांतात जाण्यासाठी किंवा तिकडुन येण्यासाठी सुरगाण्यातून जावे लागे. त्यावेळी इतरांना हा मार्ग वापरण्यासाठी कर द्यावा लागत असे.

-----------------------------------------------------------------

                 'Surgana' Sansthan

History dates back to B.C. 1700. Surgana was once an institution. This institution 5 to 6 km from the border of Bhadar was another small institution in the distance. That too was under the control of Surgana Sansthan.

Shrimant Ravirao, Shankarrao, Prataprao, Yashwantrao and the last king Shrimant Dhairyashilrao Pawar of the Parmar dynasty of Dhar Sansthan have become the kings of Surgana Sansthan, while Shrimant Madhavrao Khanderao Deshmukh, Yashwantrao Deshmukh, Anandrao Deshmukh and the last king Narayanrao Deshmukh of Deshmukh dynasty are the kings of Bhadar Sansthan are gone.

The 'Motibag Palace' of Surgana Sansthan still exists. Before this palace was another large palace. But long ago, it was burnt to ashes and this palace in Motibag was built.

There was a singing program in the court of Prataprao Deshmukh. At that time, a singer sang a very melodious song. King Prataprao was very happy to hear the song. He praised the singer as a good chorus singer and created a new identity of the institute as "Surgana" instead of "Nimbarghodi".

Hatgad fort is located in the Satmala range of Surgana Taluka. Legend has it that after Shivaji Maharaj plundered Surat, his first stop was at "Hatgad" fort.

The 'Pawar' family is a Rajput. His native place is Mount Abu in Rajasthan. Initially it was known as Parmar. The reign of King Bhoj and King Vikramaditya of this family is famous. He was the king of Surgana Sansthan in Maharashtra. He did not surrender to any empire, so he was called 'Bande Mulk'.

Due to the geographical location of Surgana province, it was difficult for the enemy to fight. Surgana was difficult to conquer as there were mountains on both sides. What's more, for trade or other reasons, one had to go through Surgana to get to or from Gujarat. At that time, others had to pay taxes to use this route.

घाट-माथ्यावरची प्रसिद्ध स्ट्रॉबेरी

Strawberry

नाशिक जिल्ह्यातील कळवण तालुक्याच्या पश्चिम पट्ट्यात लिंगामे, आमदर, सुकापूर, खिराड, पळसदर, वीरशेत, बोरगाव परिसरातील आदिवासी शेतकरी आठ ते दहा वर्षांपासून Strawberry वर यशस्वी प्रयोग करीत आहेत. 

या भागात Strawberry ने नगदी पीक म्हणून स्वतःची ओळख तयार केली असून, या भागातील शेतकरी कृषी विभागाच्या मदतीने Strawberry लागवडीकडे वळला आहे. 

शास्रशुद्ध पद्धतीने या पिकाचे उत्पन्न घेत आहेत. कमीत कमी जागेत जास्तीत जास्त पिक घेतले जाते. दरवर्षी प्रतिकिलो ८० ते १०० रुपये भाव मिळत असल्याने आदिवासी शेतकरी या शेतीकडे वळला आहे. 

एक किलो दोन किलोचे खोके भरून Strawberry गुजरात मधील सुरत, बिलीमोरा, वघई, वाझदा येथे पाठविली जाते.

कळवण तालुक्याच्या पश्चिम भागात हवामान नेहमी थंड असते. त्यामुळे Strawberry शेतीसाठी येथील वातावरण पोषक सिद्ध होत आहे. 

Inter Dawn, Rani, Selva, Sweet Charly, आदी जातीचे रोपे येथील आदिवासी शेतकरी महाबळेश्वरहुन एका रोपास १० ते १५ रुपये या भावाने आणतात. त्यानंतर सरीच्या माध्यमातून अर्ध्या फुटावर Strawberry चे रोपे लावली जातात. दोन महिन्यात उत्पन्न सुरु होते व चार ते पाच महिने फळे येतात.

कळवण-सुरगाणा भागात १०५ ते १२० हेक्टर खाली Strawberry ची लागवड केली जाते.

-----------------------------------------------------------------

The famous Strawberry on the Ghat

In the western belt of Kalwan Taluka, tribal farmers from Lingame, Amdar, Sukapur, Khirad, Palasdar, Veershet, Borgaon areas have been successfully experimenting on strawberry for eight to ten years

Strawberry has established itself as a cash crop in the area and farmers in the area have turned to strawberry cultivation with the help of the Department of Agriculture.

They are harvesting this crop in a scientific manner. Maximum crop is taken in minimum space. With a price of Rs 80 to Rs 100 per kg per year, tribal farmers have turned to agriculture.

Strawberry is sent to Surat, Bilimora, Waghai, Wazda in Gujarat in one kg and two kg boxes.

The weather is always cold in the western part of Kalwan Taluka. Therefore, the environment here is proving to be nutritious for strawberry farming.

Inter Dawn, Rani, Selva, Sweet Charly, etc. seedlings are brought by tribal farmers from Mahabaleshwar at a price of Rs. 10 to 15 per plant. Strawberry seedlings are then planted half a foot through the sari. Yield starts in two months and fruits in four to five months.

Strawberry is cultivated in 105 to 120 hectares in Kalwan-Surgana area.

अचला किल्ला

अचला किल्ला

अचला किल्ला  हा  सातमाळा   पर्वतरांगेत    पश्चिमेला आहे. तसेच वणीच्या उत्तरेस वसलेला आहे.

हा      किल्ला   महाराष्ट्रातील    नाशिक      जिल्ह्यात    आहे.    नाशिकपासून       ५५ कि.मी.             अंतरावर आहे.  अचला     हे वणीपासुन  २६ कि.मी.     अंतरावर  असलेल्या     बिलवाडी    गावाजवळ असून गुजरातच्या सापूताऱ्यापासून ३० कि.मी. अंतरावर दक्षिणेस आहे.

अचला किल्ला अजिंठा-सातमाळा पर्वतरांगाचा एक भाग आहे. अचला किल्ल्याची उंची ४०४०फूट म्हणजेच १२३१ मीटर समुद्र सपाटीपासून आहे.

अचला किल्ल्याचे क्षेत्रफळ खूपच लहान आहे. या किल्ल्याला बरीच तटबंदी नाही.  गडमाथा अत्यंत अरुंद आहे. गडावर फारसे पाहण्यासारखे काही अवशेष नाहीत. गडावर पाण्याची एक-दोन टाकी असून त्यापैकी एकासह पाणी आहे व दुसरे एक रिकामे आहे.

येथे एक दगड देखील आहे जो शेंदुरा (नारंगी रंग) मध्ये रंगलेला दगड आहे. हा दगड सुमारे 7 फूट (2.13 मीटर) आहे. सर्वात लांब आणि मोठा दगड असल्यामुळे, येथील एका गावाला पिंपरीवाडी किंवा “दगड पिंपरी” या नावाने ओळखले जाते.

----------------------------------------------------

Achala Fort

Achala fort is located in the Western part of Satmala mountain range. It is also located North of Vani.

This fort is located in Nashik district of Maharashtra. 55 km distance from Nashik District. Achala is 26 km from Vani. It is near Bilwadi Village.  The distance to the south of 30 km from Saputara in Gujarat. 

Achala fort is a part of Ajanta-Satmala mountain range. The height of Achala fort is 4040 feet i.e. 1231 meters above sea level.

The area of ​​Achala fort is very small. This fort does not have many ramparts. The fort is extremely narrow. There are not many remains to see on the fort. There are one or two water tanks on the fort, one of which has water and the other one is empty.

There is also a stone which is painted in Readlead (orange color). This stone is about 7 feet (2.13 meters) long. As it is the longest and largest stone, a village here is known as Pimpriwadi or "Stone Pimpri".